Nijmegen
Iedereen kan meedoen in Nijmegen
Met bijna 180.000 inwoners is Nijmegen de grootste gemeente binnen het Rijk van Nijmegen. We zijn een sterke, sociale stad. Ons bestuur staat voor sociale rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en menselijke waardigheid. Ook in onze jeugdzorg hebben we aandacht voor thema’s als bestaanszekerheid, cohesie en sociale inclusie. Mensen kunnen niet alleen meedoen, maar we zien hen en steunen hen in wie ze zijn. Deze principes vertalen we in verschillende initiatieven voor jeugdzorg.
Buurtgezinnen
Overbelaste gezinnen kunnen vanaf januari 2020 een beroep doen op buurtgezinnen. De gemeente heeft hiervoor een samenwerkingsovereenkomst met de organisatie Buurtgezinnen. Het initiatief is gebaseerd op een oude gedachte: opvoeden doen we samen.
Buurtgezinnen rapporteert aan de gemeente hoeveel gezinnen er aan elkaar zijn gekoppeld. In anderhalf jaar tijd waren dit er al 29. En de aanmeldingen voor vraaggezinnen én buurtgezinnen blijven binnenkomen. Inmiddels mogen al 38 kinderen bij een ander gezin bijvoorbeeld spelen of mee-eten. Iets wat niet voor allen vanzelfsprekend is. De vraaggezinnen zijn meestal door hulpverleners aangemeld. Sommigen hebben zichzelf aangemeld. 66% van de vraaggezinnen is een éénoudergezin. De kinderen zijn meestal jonger dan 12 jaar Slechts 12% is ouder dan 12 jaar. Ouders geven aan dat dankzij het buurtgezin vooral hun netwerk is uitgebreid. En de kinderen hebben meer sociale contacten gekregen.
Buurtgezinnen in de praktijk
Niet meer helemaal alleen
Een alleenstaande moeder met een tiener en twee jonge kinderen meldt zich aan bij Buurtgezinnen. Sinds de geboorte van haar jongste is ze overbelast. Ze heeft weinig mensen waar ze op terug kan vallen. Hierdoor trekt ze het fysiek en emotioneel maar nauwelijks. Ze hoopt door steun uit de buurt meer tijd voor zichzelf te krijgen en een groter, warmer netwerk. Buurtgezinnen koppelt haar aan twee steungezinnen: een echtpaar waarvan de kinderen niet meer thuis wonen en een alleenstaande moeder met tieners. Zij geven de moeder het gevoel er niet langer alleen voor te staan. Ze voelt zich gesteund en haar zelfvertrouwen groeit. Haar kinderen genieten van de extra aandacht. Alle hulpverlening – in de vorm van begeleiding en opvoedingsondersteuning – is inmiddels gestopt.
Steun en gezelligheid
Een jonge, alleenstaande moeder verhuist met haar dreumes van een gezinshuis naar Nijmegen. Ze kijkt uit naar deze spannende stap. Met de begeleiding heeft ze plannen gemaakt om zich in haar nieuwe omgeving goed en gesteund te blijven voelen. Iets ondernemen met een ander gezin kan hierbij helpen. Buurtgezinnen vindt een steungezin met twee iets oudere kinderen. Wekelijks spreken de moeders samen af. Ze gaan iets doen met de kinderen of kletsen samen wat. Het contact is heel spontaan en laagdrempelig. Zo raakt de jonge moeder snel wegwijs in de buurt en kan ze goed op eigen benen staan.
Ontspannen weekendjes
Een tienermeisje heeft last van de gespannen sfeer in huis. Haar broers en moeder hebben vaak ruzie. De moeder denkt aan logeeropvang voor haar dochter. Het wijkteam adviseert een steungezin. Buurtgezinnen vindt zo’n gezin met een paar kinderen. Het klikt meteen. Drie keer in de maand gaat het meisje nu naar het steungezin. Zo heeft zij een gezellig en ontspannen weekend. En wordt haar moeder ontlast.
“Informele steun geven aan anderen verrijkt ook het leven van de buurtgezinnen zelf”
Nijmeegse Regieteams
Multiprobleemhuishoudens kunnen een grote negatieve impact hebben op het woon- en leefklimaat in een straat of wijk. Daarom heeft de gemeente Nijmegen sinds 2008 Regieteams voor de aanpak van woonoverlast- en multiprobleemhuishoudens. Hiermee lopen we landelijk voorop.
De Regieteams moeten de problemen in de multiprobleemhuishoudens duurzaam oplossen of in ieder geval beheersbaar maken. En dreigende uithuisplaatsing van minderjarige kinderen voorkomen of oplossen. Hierdoor neemt ook de woonoverlast in de wijk af. In de Regieteams werken betrokken partijen nauw samen. Van gemeente en woningbouwcorporaties tot politie, sociaal werk, jeugdbescherming, schuldhulpverlening en Pro Persona. Samen met het gezin werken ze aan een integraal plan van aanpak voor alle leefgebieden. Het opgroeien en opvoeden van de kinderen staat hierbij altijd centraal. Een casemanager is verantwoordelijk voor het integrale plan van aanpak.
Bekijk hieronder een filmpje over de rol van een casemanager.
Nijmeegse doorbraakaanpak
Bij sommige huishoudens spelen verschillende vormen van zorg, inkomensregelingen, huisvestingsvraagstukken et cetera. Hierbij hebben ze te maken met verschillende professionals, regels en procedures. Elke organisatie probeert een deelprobleem op te lossen. Maar professionals hebben vaak te weinig mogelijkheden om de ‘echte’ problemen van een huishouden op te lossen. Het gezin krijgt dan niet de goede hulp, terwijl de maatschappelijke kosten hoog zijn. Dat kan beter en goedkoper! Daarom is er de Nijmeegse doorbraakaanpak.
De doorbraakaanpak richt zich op gezinnen met problemen op verschillende gebieden. Het gaat (nog) niet om multiprobleemhuishoudens, maar de doelgroep hiervoor. Met de doorbraakaanpak willen we écht maatwerk leveren. Met de juiste hulp voor het gezin tegen lagere maatschappelijke kosten. Drie coaches geven de doorbraakaanpak vorm. Samen met het gezin maken zij een ‘maatwerkplan’. Het perspectief van het gezin staat hierbij centraal. Het plan schetst een persoonlijk beeld van de leefwereld. En analyseert welke structurele knelpunten een oplossing in de weg zitten. Vaak gaat het om problemen in de bestaanszekerheid. Om die op te lossen en voor bestaanszekerheid te zorgen, moet men vaak van bestaande regels en protocollen afwijken en naar maatwerk op zoek gaan.
In het maatwerkplan maken we gebruik van de ‘waardendriehoek’. Het maatwerkplan focust op een doorbraak op korte termijn, binnen drie tot zes maanden. De betrokken doorbraakcoach houdt de regie op de hulpverlening. Met dit model laten we expliciet zien dat we tegemoet komen aan de drie belangrijkste waarden in onze moderne verzorgingsstaat:
- Legitimiteit (mag het?)
- Betrokkenheid (krijgen mensen zelf weer grip op hun leven?)
- Rendement (zetten we publieke middelen optimaal in?).
- Het plan focust op een doorbraak op korte termijn (3-6 maanden).
Praktijkondersteuner jeugd
Als jongeren psychische problemen hebben, of ouders zich zorgen maken, is de huisarts vaak een eerste aanspreekpunt. De huisarts kent het gezin en is vertrouwd. Daarom is de gemeente Nijmegen in 2017 gestart met een pilot praktijk ondersteuner huisartsenzorg jeugd (POH-J). De POH-J biedt laagdrempelige ondersteuning voor kinderen en gezinnen. Dichtbij en in een vertrouwde omgeving. Zonder labels of diagnoses te gebruiken. Zo willen we gezinnen versterken en specialistische jeugdhulp voorkomen. De pilot is een succes. En sinds 2021 is in elk stadsdeel een praktijkondersteuner actief bij één of meer huisartspraktijken.
De praktijkondersteuner biedt zoveel mogelijk zelf (tijdelijk) ondersteuning en begeleiding. Soms verwijst hij of zij door naar vrij toegankelijke alternatieven in het voorveld. Alleen als het écht nodig is, volgt een gerichte verwijzing naar (specialistische) hulp. De ondersteuner helpt 75% van de kinderen zelf, in ongeveer vier contactmomenten. Dat scheelt ook in onnodige wachttijd. Kinderen en ouders zijn tevreden over de POH-J; ze geven gemiddeld een 8,6 als rapportcijfer. Volgens huisartsen voorkomt de laagdrempelige hulp en de normaliserende aanpak van de POH-J vaak verdere problematisering.
